Fusies komen in vele vormen voor. Derde partijen kunnen met elkaar fuseren, maar ook binnen een concern kunnen vennootschappen om verschillende redenen met elkaar fuseren (zie ook bij reorganiseren). Wij onderscheiden 3 soorten fusies:
1. Aandelenfusie
Bij een aandelenfusie veranderen alleen de aandelen van eigenaar: vennootschap A koopt alle aandelen in vennootschap B. Vennootschap B wordt daarmee de 100% dochter van vennootschap A. Als tegenprestatie ontvangt de verkoper van vennootschap B aandelen in vennootschap A. Strikt juridisch is dit geen fusie.
2. Bedrijfsfusie
kenmerkend voor de bedrijfsfusie is een overdracht van activa en passiva. De eigenaar van vennootschap A draagt zijn onderneming of een zelfstandig deel van zijn onderneming over en ontvangt er aandelen in de verkrijgende vennootschap (B) voor terug. Het voordeel van een bedrijfsfusie is de mogelijkheid de lusten zonder de lasten uit te kunnen kiezen (alleen bepaalde onderdelen kopen). Een nadeel is dat ieder actief apart moet worden geleverd.
3. Juridische fusie
Bij een juridische fusie worden det vermogens van twee of meer rechtspersonen door een notariële akte van fusie samengevoegd tot één vermogen. Er is sprake van één of meer verdwijnende rechtspersonen en één verkrijgende rechtspersoon. Belangrijk is dat de rechten en verplichtingen van de verdwijnende rechtspersoon blijven bestaan en van rechtswege (“onder algemene titel”) geheel overgaan op de verkrijgende rechtspersoon.
Dit is de basisvorm van de juridische fusie. De verdwijnende vennootschap gaat op in de verkrijgende vennootschap. In beginsel geldt dat de verkrijgende vennootschap aandelen uitreikt d.m.v. een vooraf vastgestelde ruilverhouding aan de aandeelhouders van de vennootschap die verdwijnt.
Bij deze fusie wordt door twee of meer verdwijnende vennootschappen een nieuwe vennootschap opgericht. De verdwijnende vennootschappen zullen hierin opgaan. In het kader van de oprichting van de nieuwe verkrijgende vennootschap zal deze aandelen uitreiken aan de aandeelhouders van de verdwijnende vennootschappen.
De moedervennootschap verkrijgt onder algemene titel het vermogen van haar 100% dochtervennootschap. De dochtervennootschap verdwijnt. De moedervennootschap kent geen aandelen toe.
Fusie van twee of meer vennootschappen, waarvan alle aandelen in handen zijn van één rechtspersoon of één natuurlijke
persoon.
De aandeelhouder van de verdwijnende vennootschap wordt aandeelhouder van een groepsmaatschappij van de verkrijgende vennootschap. Het (fiscale) voordeel voor de moedermaatschappij van de verkrijgende vennootschap is dat haar 100% belang in de verkrijgende vennootschap niet wordt doorbroken.
Ook wel bekend als de ‘downstreamfusie’. Een juridische fusie die niet expliciet in de wet geregeld is. Bij deze vorm fuseert de moedervennootschap in de dochtervennootschap, dat wil dus zeggen dat de dochter de moeder overneemt. Deze fusie is interessant indien de dochter bepaalde activa (bijv vergunningen) bezit die niet onder algemene titel kunnen overgaan.
Een rolluikfusie gaat in twee stappen. Eerst fuseert een kleindochtervennootschap met een dochtervennootschap en dan fuseert de dochtervennootschap met de moedervennootschap. Ook wel ‘upstream-fusie’ genoemd.
1. Fusie van bestaande vennootschappen (buiten concern)
2. Fusie door oprichting nieuwe vennootschap (buiten concern)
3. Moeder - dochter fusie
4. Zusterfusie
5. Driehoeksfusie
6. Dochter - moeder fusie
7. Rolluikfusie
Men maakt bij het volgen van de procedure onderscheid tussen de ‘vereenvoudigde procedure’ en de ‘uitgebreide’ procedure. De vereenvoudigde procedure geldt vooral voor de concernfusie.
De procedure is in hoofdlijnen de volgende (dit geldt ook voor splitsen):
1. Voorstel tot fusie/splitsing
De directies van de fuserende/splitsende vennootschappen stellen een voorstel tot fusie/splitsing op. In de wet is een aantal voorschriften opgenomen over de gegevens die tenminste in dit voorstel moeten worden opgenomen. De notaris stelt het voorstel op.
2. Ondernemingsraad en vakbonden
Raadpleging van de ondernemingsraad en vakbond (indien aanwezig).
3. Deponering Kamer van Koophandel
Dit voorstel wordt met de bijbehorende bijlagen, waaronder recente cijfers van de fuserende/splitsende vennootschappen, gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel en ten kantore van de vennootschap. De notaris verzorgt de deponering.
4. Bekendmaking deponering
Het feit dat een voorstel is gedeponeerd wordt bekend gemaakt middels een advertentie in een landelijk verspreid dagblad. De notaris plaatst de advertentie.
5. Verzetstermijn
Gedurende een maand na het verschijnen van de advertentie hebben schuldeisers de gelegenheid bij de rechtbank bezwaar te maken tegen de voorgenomen fusie/splitsing. De notaris zal te zijner tijd de rechtbank vragen te bevestigen dat geen verzet is aangetekend.
6. Besluit algemene vergaderingen van aandeelhouders
Indien er geen verzet wordt aangetekend besluiten de algemene vergaderingen van aandeelhouders van de fuserende/splitsende vennootschappen tot fusie/splitsing. Dit besluit wordt vastgelegd in een notariële akte. De notaris moet de benodigde documenten opstellen.
7. Tekenen akte van fusie/splitsing
De akte van fusie/splitsing wordt getekend. De fusie wordt een dag na ondertekening van de akte van kracht. De notaris stelt de benodigde documenten op.
Bij een juridische splitsing laat de splitsende rechtspersoon zijn gehele vermogen overgaan op ten minste twee (bestaande of nieuwe) vennootschappen.
De splitsende rechtspersoon houdt hierbij op te bestaan, zonder ontbinding en vereffening.
Naast zuivere splitsing is afsplitsing wettelijk ook mogelijk. Een deel van het vermogen van de splitsende vennootschap gaat over op ten minste één verkrijgende vennootschap, waarbij de splitsende vennootschap blijft bestaan.
Doordat bij juridische splitsing (een deel van) het vermogen van de splitsende rechtspersoon onder algemene titel overgaat op de verkrijgende rechtspersonen, hoeven de verschillende vermogensbestanddelen niet afzonderlijk overgedragen te worden. Daarnaast is de medewerking van schuldeisers en contractspartners niet nodig.
Overigens is een juridische splitsing niet mogelijk als een van de betrokken rechtspersonen is ontbonden of in staat van faillissement of surseance van betaling verkeert.
Net als bij een juridische fusie moet bij een juridische splitsing een wettelijk vastgelegde procedure worden gevolgd. Deze procedures vertonen veel overeenkomsten. Kort gezegd gaat het om de volgende handelingen:
1. Opstellen van een splitsingsvoorstel met toelichting.
2. Raadpleging van de ondernemingsraad en vakbond (indien aanwezig).
3. Opmaken tussentijdse vermogensopstelling.
4. Deponering en publicatie van splitsingsdocumenten bij de Kamer van Koophandel.
5. Besluitvorming algemene vergadering van aandeelhouders.
6. Opmaak en tekenen notariële splitsingsakte.
7. Verwerking mutaties in het aandeelhoudersregister en bij de Kamer van Koophandel.
Bij de splitsing moet de notaris uiteindelijk in de akte verklaren dat aan alle wettelijke vereisten is voldaan. KRAGD Notarissen verzorgt splitsingen volgens de daarvoor wettelijk vastgelegde procedure.
1. Zuivere splitsing naar 2 nieuwe vennootschappen
2. Zuivere splitsing naar 2 bestaande vennootschappen
3. Afsplitsing naar zustervennootschappen (1)
4. Afsplitsing naar zustervennootschappen (2)
5. Ruziesplitsing (1)
6. Ruziesplitsing (2)
7. Driehoekssplitsing
8. Evenredige splitsing